Wierzyciele Astaldi odczuwają duży niepokój w związku z postępowaniem concordato preventivo zainicjowanym we Włoszech przez wykonawcę wielu prac budowlanych na terenie Polski.
W dniu 28 września 2018 r. Astaldi złożył we Włoszech wniosek, a w dniu 17 października 2018 r. Trybunał w Rzymie ogłosił wszczęcie tego szczególnego rodzaju postępowania upadłościowego, pod sygnaturą akt 63/2018.
Początkowy termin na przedstawienie szczegółowego planu spłaty wierzycieli oraz realizacji umów, również tych zagranicznych, został wyznaczony na 16 grudnia 2018 r. Na skutek wniosku złożonego przez Astaldi, w dniu 20 grudnia 2018 r. Trybunał w Rzymie przedłużył Astaldi S. p. A. ten termin do 14 lutego 2019 r.
Na czym polega postępowanie concordato preventivo
Concordato preventivo zostało uregulowane w art. 161 i n. Dekretu Królewskiego nr 267 z dnia 16 marca 1942 r. normującego włoskie prawo upadłościowe. Postępowanie to jest jednym z rodzajów postępowania upadłościowego przeznaczonego dla przedsiębiorców, którzy znajdują się w trudnej sytuacji ekonomicznej i którzy tymczasowo nie mogą spłacać swoich zobowiązań. Istotnym jest, aby zła kondycja finansowa dłużnika nie była na tyle zła, aby istniała konieczność ogłoszenia upadłości o charakterze likwidacyjnym.
Celem concordato preventivo jest osiągnięcie porozumienia z wierzycielami, których wierzytelności są bezsporne. Porozumienie to zakłada częściową spłatę wierzycieli (zgodnie z przedstawionym i przegłosowywanym planem) oraz jednoczesne zrzeczenie się przez tych wierzycieli części roszczeń, a także prawa do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej.
Concordato preventivo zakłada również kontynuowanie działalności przez dłużnika pod kontrolą sędziego i wyznaczonego komisarza sądowego. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 186 – bis wł. prawa upadłościowego, wszczęcie postępowania concordato preventivo nie skutkuje rozwiązaniem umów zawartych przez dłużnika, a ewentualne postanowienia umowne przewidujące taki skutek są bezskuteczne.
Czy postępowanie concordato preventivo i jego reguły stosuje się też do polskich wierzycieli?
Postępowanie concordato preventivo zainicjowane we Włoszech wywołuje skutki nie tylko wobec włoskich wierzycieli, ale również polskich (oraz z innych państw członkowskich Unii Europejskiej) co wynika z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego, w szczególności art. 19 i 20.
W rezultacie, postanowienie z dnia 17 października 2018 r. ogłoszone przez Trybunał w Rzymie wywołało skutki prawne również w stosunku do polskich wierzycieli, bez potrzeby dokonania jakichkolwiek dalszych formalności.
Sytuacja polskich wierzycieli Astaldi w oparciu o przepisy włoskiego prawa upadłościowego
Sytuacja polskich wierzycieli Astaldi nie jest jednolita. Wiele zależy od tego, z czego wynika wierzytelność, kiedy roszczenie stało się wymagalne oraz w jaki sposób została skonstruowana umowa.
W korzystniejszej sytuacji będą podmioty, które zawarły umowy, w których Astaldi występuje jako członek konsorcjum, a odpowiedzialność konsorcjantów była solidarna. W lepszej sytuacji będą również podwykonawcy Astaldi w związku z umowami o roboty budowlane, z uwagi na solidarną z Astaldi odpowiedzialność zamawiającego.
Na położenie wierzycieli będzie wpływać również ustalony przez strony sposób zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Spokojniejsi mogą być wierzyciele, których roszczenia zabezpieczone są gwarancją bankową/ubezpieczeniową gdyż jest to tak naprawdę zobowiązanie podmiotu trzeciego (banku/ubezpieczyciela), a nie Astaldi.
Natomiast podmioty, które dokonywały i dokonują potrąceń z każdej wystawionej przez Astaldi faktury muszą się liczyć ze znacznymi obostrzeniami dotyczącymi możliwości ich dokonania, przewidzianymi przez włoskie prawo upadłościowe. Istotna będzie tutaj okoliczność czy wierzytelność stała się wymagalna przed czy po dniu złożeniu wniosku przez Astaldi o wszczęcie postępowania concordato preventivo (28 września 2018 r.).
Istotna dla polskich wierzycieli będzie również kwestia możliwość prowadzenia w stosunku do Astaldi postępowań sądowych, egzekucyjnych i zabezpieczających. Prowadzenie postępowania egzekucyjnego, jak i postępowania zabezpieczającego może okazać się bowiem nieważne z punktu widzenia włoskiego prawa upadłościowego. Co istotne, z tych skutków mogą nie zdawać sobie sprawy polskie sądy, w szczególności w przypadku gdyby wydały postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, a polski wierzyciel następnie podjąłby kroki prawne w celu jego realizacji.
Każda sytuacja wymaga jednak szczegółowego zbadania i odniesienia polskiego stanu prawnego do norm przewidzianych przez włoskie prawo upadłościowe.
Michał Wyjatek
Adwokat
