Tezy sformułowane przez TSUE w wyroku z dnia 3 października 2019 r. mają kluczowe znaczenie zarówno dla posiadaczy kredytów indeksowanych, jak i denominowanych. Poniżej przedstawiamy podstawowe wskazówki dla „frankowiczów”, chcących skierować sprawę do sądu.

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że TSUE wskazał, że po uznaniu, że poszczególne postanowienia umowne nie wiążą konsumenta, z uwagi na ich abuzywność, przepisy Dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym. Jakie to ma znaczenie dla osób posiadających kredyty indeksowane oraz denominowane?

Kredyt indeksowany

Umowę kredytu nazywamy indeksowaną do kursu CHF, gdy w umowie kwota kredytu określana jest w PLN. Kredyt jest wówczas udzielony w tej walucie. W dniu wypłaty kredytu kwota zostaje przeliczona na CHF – na tej podstawie ustalane jest saldo zadłużenia, a kwoty spłacanych miesięcznie rat są przeliczane z CHF na PLN.

Dla tych kredytów uzyskanie wyroku stwierdzającego nieważność umowy polega przede wszystkim na wykazaniu, że postanowienia odsyłających do tabel kursowych banku stanowią niedozwolone postanowienia umowne. Następnie, gdy sąd uzna, że ich wyeliminowanie prowadzi do zmiany przedmiotu głównego umowy, zgodnie z wyrokiem TSUE powinien orzec nieważność umowy.

Kredyt denominowany

W przypadku kredytu denominowanego zapisy umowy wyglądają inaczej. W umowie kredytu wyraża się jego kwotę w walucie CHF. Kredyt natomiast jest udzielony w złotówkach – bank wypłaca go kredytobiorcy w złotych po ustalonym przez siebie kursie.

W przypadku, gdy kredytobiorca wykaże, że postanowienia umowy przewidujące przeliczenie kwoty kredytu po kursie dowolnie ustalonym przez bank stanowią postanowienia niedozwolone, zostaną one uznane za nigdy nie zawarte. W takim wypadku przedmiot główny umowy – kwota udzielonego kredytu – jest niemożliwy do ustalenia. Zatem, prowadzi to do nieważności całej umowy, gdyż zgodnie z orzeczeniem TSUE sąd nie może zastąpić stron w uzupełnieniu postanowień umowy.

Kluczowa jest wola konsumenta

Z orzeczenia TSUE wynika, że w zakresie skutków wynikających dla konsumenta z unieważnienia całości umowy, kluczowe znaczenie ma wyrażona przez niego w tym względzie wola. Dlatego, jeżeli konsument wyrazi taką wolę, a postępowanie potwierdzi niedozwolony charakter postanowień określających przedmiot główny umowy – właściwe orzeczenie stanowić będzie uznanie umowy za nieważną.