Podobnie jak w Polsce, wierzyciele chcący dochodzić należności przed sądem we Włoszech mogą skorzystać z szybkiego i skutecznego instrumentu jakim jest nakaz zapłaty – „decreto ingiuntivo”.
Włoski nakaz zapłaty wydawany jest na podstawie zgłoszonych przez wierzyciela dokumentów. Na jego podstawie dłużnik może zostać zobowiązany do zapłaty określonej kwoty pieniężnej, wydania rzeczy oznaczonej co do tożsamości lub określonej ilości rzeczy oznaczonych co do gatunku.
Poniżej przedstawimy podstawowe zasady postępowania i wskażemy różnice pomiędzy tymczasowo wykonalnym nakazem zapłaty (Decreto ingiuntivo provvisoriamente esecutivo) oraz „zwykłym” nakazem zapłaty (Decreto ingiuntivo).
- Warunki wydania nakazu zapłaty
Zgodnie z włoskim kodeksem postępowania cywilnego, wierzyciel może złożyć wniosek o wydanie nakazu zapłaty pod warunkiem, że roszczenie:
- Dotyczy: (i) określonej i wymagalnej sumy pieniężnej; (ii) rzeczy określonej co do tożsamości; (iii) określonej ilości rzeczy oznaczonych co do gatunku;
- Jest potwierdzone „pisemnym dowodem”, przez który rozumie się: umowy, weksle, czeki, dokumenty notarialne, uznanie roszczenia, jednostronne zobowiązanie do spełnienia świadczenia, potwierdzone notarialnie wyciągi z ksiąg, faktury, dowody dostawy itp.
Jeżeli sąd uzna, że warunki te zostały spełnione, wówczas wyda nakaz zapłaty, w którym nakaże dłużnikowi zapłatę należnej kwoty/wydanie rzeczy w terminie 40 dni od doręczenia nakazu. Co ważne, we Włoszech doręczenia nakazu zapłaty dokonuje wierzyciel, który pod rygorem nieważności ma obowiązek doręczyć nakaz w terminie 60 dni (lub 90 dni w przypadku doręczenia poza terenem Włoch) od daty jego wystawienia.
Dłużnik, który otrzyma nakaz zapłaty, może albo spłacić swoje zadłużenie wraz z odsetkami i kosztami sądowymi, albo wnieść sprzeciw w terminie nie dłuższym niż 40 dni (50 dni w przypadku miejsca zamieszkania dłużnika poza Włochami, ale na terytorium Unii Europejskiej) od dnia doręczenia nakazu.
W przypadku wniesienia sprzeciwu wobec nakazu zapłaty, zostaje wszczęte zwykłe postępowanie sądowe w celu oceny, czy roszczenie jest wymagalne czy też nie.
- Tymczasowo wykonalny nakaz zapłaty / Decreto ingiuntivo provvisoriamente esecutivo
Jak wspomnieliśmy, wierzyciel może wystąpić o wydanie nakazu zapłaty, jeśli roszczenie jest potwierdzone „pisemnym dowodem”. Jeżeli taki dowód jest wekslem, czekiem, dokumentem poświadczonym notarialnie lub dokumentem podpisanym przez dłużnika, wierzyciel może zwrócić się do sądu o stwierdzenie tymczasowej wykonalności nakazu. Instytucja ta przypomina polski nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
W przypadku, gdy nakaz jest tymczasowo wykonalny, dłużnik wciąż może wnieść sprzeciw w terminie nie dłuższym niż 40 dni (50 dni w przypadku miejsca zamieszkania dłużnika poza Włochami, ale na terytorium Unii Europejskiej), jednakże wierzyciel może w międzyczasie, niezależnie od złożonego sprzeciwu, dokonać zajęcia ruchomości i wierzytelności dłużnika.
Jest to korzystna sytuacja dla wierzyciela, gdyż z jednej strony może on zabezpieczyć swoje roszczenie w długotrwałym postępowaniu zainicjowanym wniesieniem sprzeciwu, a z drugiej strony tymczasowa wykonalność może skłonić dłużnika do znalezienia polubownego rozwiązania sporu w drodze negocjacji.
- Nakaz zapłaty (bez tymczasowej wykonalności) / Decreto ingiuntivo non provvisoriamente esecutivo
W przypadku „zwykłych” dowodów pisemnych, sąd wyda nakaz zapłaty, który nie jest tymczasowo wykonalny, przyznając dłużnikowi 40 dni (50 dni w przypadku miejsca zamieszkania dłużnika poza Włochami, ale na terytorium Unii Europejskiej) na zapłatę roszczenia lub wniesienie sprzeciwu.
Jednakże włoski kodeks postępowania cywilnego przewiduje dodatkowe zabezpieczenie dla wierzyciela. Sąd może bowiem – niezależnie od złożonego sprzeciwu – przyznać nakazowi zapłaty rygor tymczasowej wykonalności jeżeli:
- Sprzeciw nie jest oparty na pisemnych dowodach, albo
- Spór nie może zostać szybko rozstrzygnięty (przy czym ten warunek jest bardzo uznaniowy).
Tym samym:
- Jeżeli na pierwszej rozprawie w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem sprzeciwu sąd uzna nakaz zapłaty za tymczasowo wykonalny, wierzyciel będzie mógł zająć ruchomości i wierzytelności dłużnika na czas trwania postępowania.
- W przeciwnym razie egzekucja będzie możliwa dopiero po pozytywnym zakończeniu postępowania wywołanego wniesieniem sprzeciwu.
W następnym artykule pokrótce przedstawimy główne cechy włoskiego postępowania egzekucyjnego, którego zasady zasadniczo różnią się od tego przewidzianego w polskim kodeksie postępowania cywilnego.
Avv. Diego Baroni / Blasi-Baroni-Frigo Avvocati;
Adw. Michał Wyjatek / Szymański & Wyjatek Adwokaci.
